ΦΥΛΑΚΑΣ
ΑΓΓΕΛΟΣ. Η παράδοση της Εκκλησίας μας διδάσκει ότι
κάθε χριστιανός έχει τον προσωπικό του φύλακα. (Τον αποκτά
κατά τη βάπτισή του).
Στη μαρτυρία του Κυρίου: <<Οράτε μη καταφρονήσετε ενός
των μικρών τούτων, λέγω γαρ υμίν ότι οι άγγελοι αυτών εν ουρανοίς
δια παντός βλέπουσι το πρόσωπο του πατρός μου>> (Ματθ.
18:10). Στις πράξεις των αποστόλων γίνεται λόγος για τον φύλακα
άγγελο του αποστόλου Πέτρου που τον λύτρωσε από τον Ηρώδη,
του αφαίρεσε τις αλυσίδες του και τον οδήγησε έξω από τη φυλακή.
Στο αρχαιότατο βιβλίο <<Ποιμήν>> γίνεται αναφορά
στον φύλακα άγγελο, που είναι <<τρυφερός, σεμνός, πράος
και ήσυχος. 'Eρχεται στη καρδιά του ανθρώπου και τον διδάσκει
για την δικαιοσύνη, την αγνεία, τη σεμνότητα... για κάθε έργο
αγαθό και κάθε αρετή>>.
Με το άγιο Βάπτισμα, έχουμε <<συζευχθεί>> φωτεινό
φύλακα άγγελο, όπως λένε οι ευχές του μυστηρίου. Ο άγγελος
αυτός είναι ο πιό πιστός μας φίλος, ο πιό στοργικός μας αδελφός,
εκτός αν εμείς τον διώξουμε με τα πονηρά έργα μας.
Μας προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς και είναι
τόσο δυνατός, ώστε και μόνος του μπορεί να παραβληθεί με ολόκληρο
στράτευμα και πολυάνθρωπη παράταξη. Αποβλέπει στη είσοδο στη
βασιλεία του Θεού γι' αυτό όταν η ψυχή χωρίζεται από το σώμα,
περιστοιχίζεται από το φύλακα άγγελό της και άλλες ουράνιες
δυνάμεις, που όταν είναι ενάρετη, την οδηγούν στο Χριστό,
για να απολαμβάνει την αιώνια μακαριότητα. Όταν όμως η ψυχή
προτιμήσει την αμαρτία, παραλαμβάνεται από τους δαίμονες.
ΑΓΓΕΛΟΙ ΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ. Από
τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους αναπτύχθηκε η άποψη ότι
ο Θεός κατέστησε σε κάθε έθνος από ένα άγγελο προστάτη.
<<Ότε διεμέριζε ο ΄Υψιστος έθνη.. έστησεν όρια εθνών
κατά αριθμόν αγγέλων Θεού>> (Δευτερονόμιο 32:8).
Φύλακες άγγελοι των Περσών, των Μήδων, των Ασσυρίων και των
Βαβυλωνίων αναφέρονται στην Αποκάλυψη (9:14) κατά την ερμηνεία
του αγίου Ιππολύτου.
Φύλακας και προστάτης άγγελος των Ιουδαίων ήταν, σύμφωνα με
πολλές πατερικές μαρτυρίες, ο αρχάγγελος Μιχαήλ, που, μετά
την αποδοκιμασία τους και το διασκορπισμό τους, ανέλαβε τη
προστασία της Εκκλησίας του Χριστού.
Φύλακες άγγελοι επίσης αναφέρονται και για τις πόλεις. Όπως
λέει ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος υπάρχουν στρατόπεδα αγγέλων
για να αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των άγριων δαιμόνων και
να φρουρούν την ειρήνη των ανθρώπων.
Φύλακες αγγέλους έχει διαπιστευθεί ο Θεός για την προστασία
και φροντίδα των κατά τόπους Εκκλησιών. Ο Μ. Βασίλειος και
ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος χαρακτηρίζει αυτούς τους αγγέλους
ως <<εφόρους>>, δηλαδή επόπτες των Εκκλησιών.
Τους αγγέλους παρουσιάζουν ως έμπειρους ναύτες στο καράβι
της Εκκλησίας (αγιος Ιππόλυτος). Ως αμπελοφύλακες στο αμπέλι
του Κυρίου στον <<Ποιμένα>>.
'Aγγελοι φύλακες προστατεύουν τους ιερούς ναούς και ιδιαίτερα
τα μοναστήρια. (Θεόδωρος Στουδίτης).
ΤΙΜΗ. Η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος
διακήρυξε τη τιμητική τους προσκύνηση, αλλά και την αντιδιέστειλε
με σαφήνεια από τη λατρεία του Θεού. Αναρίθμητοι ναοί, αλλά
και πόλεις και περιοχές ολόκληρες, κοσμούνται με το όνομα
των αγίων Ασωμάτων αγγελικών δυνάμεων. Και αυτό δείχνει το
σεβασμό και την ευλάβεια, που τρέφει ο πιστός λαός στους ουράνιους
προστάτες του.
Ιδιαίτερα τιμούν τους αγγέλους οι μοναχοί. Στο Μέγα Ευχολόγιο
η τελετή της μοναχικής κουράς ονομάζεται <<Ακολουθία
του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος>>. Με την αδιάλειπτη
προσευχή προσπαθούν να μιμηθούν την ακατάπαυστη δοξολογία
του Θεού, να γίνουν <<ισάγγελοι>> και να αναπληρώσουν
το <<εκπεσόν>> τάγμα των αγγέλων.
ΓΙΟΡΤΕΣ - ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ. Η σημαντικότερη
γιορτή των αγγέλων είναι η <<Σύναξις των Αρχιστρατήγων
Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών αγίων ασωμάτων και ουρανίων
Ταγμάτων>>, που η Εκκλησία μας τιμά στις 8 Νοεμβρίου.
Το συναξάρι της ημέρας αναφέρει για την πτώση του Εωσφόρου
που καυχήθηκε να γίνει όμοιος με τον Θεό, ξέπεσε από το αξίωμά
του, συμπαρασύροντας και το αγγελικό τάγμα, που του υποτασσόταν.
Τότε μέσα στη σύγχυση της φοβερής εκείνης πτώσης, ο αρχάγγελος
Μιχαήλ συγκράτησε και συγκέντρωσε όλους τους υπολοίπους χορούς
των αγγέλων, αφού φώναξε το <<Πρόσχωμεν>> και
ύμνησαν με δυνατή φωνή όλοι οι άγγελοι τον Κύριο. Αυτή η συγκέντρωση
ονομάστηκε Σύναξη των Αγγέλων.
Ανάμνησις του εν Χώναις θαύματος του Αρχιστρατήγου Μιχαήλ
στις 6 Σεπτεμβρίου είναι άλλη γιορτή.
Η σύναξις των μυρίων Αγίων Αγγέλων, στις 11 Ιανουαρίου.
Η σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, την επομένη του Ευαγγελισμού,
26 Μαρτίου.
Η σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ εν τω άδειν στις 11 Ιουνίου,
που μας παρέδωσε τον ύμνο: <<Αξιον εστι ως αληθώς μακαρίζειν
σε την Θεοτόκο. Την αειμακάριστον και παναμώμυτο και μητέρα
του Θεού ημών>>.
Τέλος πάλι άλλη σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στις 13 Ιουλίου
με άγνωστη αιτία.
Κάθε Δευτέρα αφιερώνεται στους Αγίους Ασωμάτους.
Το μικρό απόδειπνο κλείνει με τη θαυμάσια ευχή στον άγιο φύλακα
άγγελο.
Εκεί βέβαια που αναφέρονται πυκνά οι άγγελοι είναι στις ευχές
και στους ύμνους της Θείας Λειτουργίας.
Στην Ορθόδοξη ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ οι
άγγελοι διακρίνονται για την ιεροπρέπεια, την σχηματικότητα,
που αντανακλά στα πρόσωπά τους κάτι το θεϊκό μεγαλείο, που
διαρκώς θεωρούν και δοξολογούν. Εικονίζονται <<εξαστράπτοντες
νεανίσκοι>>, με ανδροπρεπή χαρακτηριστικά, με μαλλιά
μαύρα ή ξανθά, δεμένα με μιά κορδέλλα, που οι άκρες της ανεμίζουν.
Έχουν συνήθως φτερά, στο δεξί τους κρατούν σκήπτρο, σύμβολο
θεϊκής εξουσίας, ή χρυσή ράβδο, ενώ στο αριστερό τους σφαίρα
ή μονόγραμμα του Χριστού. Η στολή τους είναι ανάλογα με το
τάγμα που ανήκουν, λευκή ή πολύχρωμη.
Οι αρχάγγελοι εικονίζονται με πολεμική στολή, τα Σεραφείμ
ως εξαπτέρυγα, τα Χερουβείμ και οι Θρόνοι σαν πύρινοι τροχοί,
που έχουν μάτια πάνω στα φτερά τους (πολυόμματα).
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ αγίων αγγέλων έχουμε
πάρα πολλές και στη Παλαιά Διαθήκη και στη Καινή Διαθήκη,
στη Γέννηση στην Ανάσταση, στην Ανάληψη του Κυρίου και πάρα
πολλές άλλες μέχρι και σήμερα στην Ιστορία και εμπειρία της
Εκκλησίας όπως αναφέρονται λεπτομερώς και στο βιβλίο <<Εμφανίσεις
και θαύματα των Αγγέλων>> που λάβαμε και τα σχετικά
αποσπάσματα.
